Emmausda şam yeməyi

Caravaggio – “Emmausda şam yeməyi” (1601)


İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilməsindən sonra həvariləri Qüdsdən Emmaus adlı kiçik bir qəsəbəyə gedirlər. Yolda onlar bir insana rast gəlirlər ki, sonradan o insan da onlara qoşulur. O, Həzrəti İsanın özü idi, lakin ilk gördüklərində həvariləri onu tanımır. Onlar Emmausda həmin gün şam yeməyi üçün əyləşdiklərində “o çörəyi götürdü, şükür etdi və bölüb onlara verməyə başladı. Sonra onların gözləri açıldı, onlar onu tanıdılar. Bu anda, o qeyb oldu.” (Luka 24: 30-31)

Caravaggionun bu əsərində də məhz bu an təsvir edilmişdir. Rəsmdə iki həvarinin Həzrəti İsanı tanıdıqları andakı reaksiyalarını görürük. Rəssam İsanı qeyri-adi, saqqalsız və cavan təsvir edib. O, qırmızı geyimdə bəyaz şalı ilə rəsmin ortasında yer alıb. Köhnə yaşıl geyimdə olan soldakı həvari masanın üzərindən bütün diqqəti ilə Həzrəti İsaya baxır. Soldakı bu həvarinin hərəkətləri çox diqqət çəkir. Görünür ki, o, çox təsirlənib – həm qorxub, kürsüsünü geri çəkib, həm də diqqətlə baxmaq üçün əyilib.
Davamı →

Tibb | Qustav Klimt

Qustav Klimt “Tibb” (1900-1907)
Vyana universitetinin tavanı üçün nəzərdə tutulan rəsm əsərləri silsiləsindən.

Alloqorik mövzuda hazırlanmış modern art nümunəsi.
material: yağlı boya, kətan.

Hal-hazırda əldə yoxdur, çünki 1945-ci ildə Alman ordusu tərəfindən bu əsər də daxil edilməklə bütün seriya yararsız hala salınmışdır. 1894-cü ildə Klimtə, Vyana Universitetinin böyük zalının tavanları üçün rəsm çəkmək həvalə edilmişdi. Üç mövzuda əsər tələb edildi: Fəlsəfə, tibb və hüquq. Klimt çəkdiklərini universitet rəhbərliyinə təqdim etsə də, əsərlərinin “açıq” tərzdə olması və mövzunun ifrat dərəcədə təhrif edilməsi adıyla universitetdə nümayiş etdirilməyəcəyi barədə məlumat verildi.
Davamı →

Suda boğulan Ofelia

John Everett Millais – “Ophelia” (1851-1852)

İngilis rəssam Con Everet Millenin 1852-ci ildə tamamladığı ən məşhur əsərlərindən biri. Bu rəsm Şekspirin “Hamlet” əsərindəki Ofelia obrazının çayda boğulduğu anın ən müvəffəqiyyətli təsviridir. Viktoriya dönəmində həm Şekspirin əsərləri, həm də Ofelia tez-tez təsvir edilirdi. Lakin “Ofelia” deyilərkən ağla gələn ilk rəsm bu olmuşdur.
Davamı →

Günəbaxanlar | Van Qoq

Van Qoq bütün dünyanın tanıdığı məşhur holland rəssamıdır. O, incəsənət tarixi boyu çətinliklərlə dolu bir ömür yaşayan simalardandır. Ən azı, həyatını sui-qəsd ilə bitirməsi buna danılmaz sübutdur.
Dahi rəssam 1880-ci illərdən başlayaraq, təsviri incəsənətlə məşğul olmağa başlayır. 1880-1881-ci illərdə Brüssel və 1885-1886-ci illərdə isə Antverpendə rəssamlıq akademiyalarında təhsil alır, Haaqada dövrünün tanınmış rəssamı A.Mauvedən məsləhətlər alır. Məhz bu məsləhətlər onun gələcək iş üslubuna təsir edir.

1880-ci illərdə onun əsərlərində tünd rənglərə, kəskin keçidlərə, “qəmgin” mövzulara rast gəlinir. Bu, həmin dövrdə rəssamın həyatında yaşanan dərin psixoloji problemlərə və gərginliklərə işarədir. O, həyatı boyu 2000-dən artıq şəkil, eləcə də, 3000-ə yaxın rəsmin müəllifidir. Onun əsərlərinin təsviri üçün sözlər kifayət etmir, ən azı, ona görə ki, hər bir insanın bu əsərlərin seyrindən sonra keçirdiyi hisslər müxtəlifdir. O, hər bir insanın zövqünü oxşaya biləcək tərzdə yaradıb. Burada hər şey insanın qavrayışından, həssaslığından, emosionallığından asılıdır.
Davamı →

Sirli şam yeməyi | Salvador Dali


Salvador Dali “Sirli şam yeməyi” 1955, kətan, yağlı boya, 167×268 sm, Milli incəsənət qalereyası, Vaşinqton, ABŞ.

Dali klassik bibliya sujetinə əsaslanan bu rəsm əsərini üç aya tamamlamışdır. Dalinin interpretasiyasında Sirli şam yeməyi əsərini bir çox incəsənət tənqidçiləri tamamilə rədd etsələr də, digərləri rəssamın bu əsərini onun bibliya mövzusunda ən yaxşı əsərlərindən biri sayırlar.

Rəsm əsəri matematikanın prinsipləri əsasında çəkilmişdir. Dali intibah dövrü elminin nailiyyətlərindən və Leonardo Da Vincinin yaradıçılığından bəhrələnərək bu rəsm əsərini yaratmışdır. Sonuncu şam yeməyi — İsa Məsihin çarmıxa çəkilməzdən əvvəl axırıncı dəfə həvariləri ilə yediyi yemək. Bu yeməkdə İsa Məsih Rəbbin Sürfəsi ayinini təsis etmişdir. Bu yeməyə həmçinin “sirli” və ya “gizli” şam yeməyi deyirlər, çünki İsa ilə şagirdləri o gecə yəhudilərin ali məclisi olan Sinedriondan gizlənmək məcburiyyətində idilər.
Davamı →

Çığırtı | Edvard Munk

Qarşısı alınmaz dəhşət, ürəkdağlayan kədər…

Bu əsər dəli bir insanın hallüsinasiyasıdır sanki. Belə ki, Edvard Munkun “Çığırtı” sı heç də dəhşətin spontan ifadəsi olmayıb, real bir hadisənin tam dəqiqliklə kətan üzərinə köçürülməsidir.

Əsərdə rəssama yaxşı tanış olan yer, Ekeberq təpələrinə gedən yol təsvir olunub. Kətan üzərinə köçürülən bu mənzərə barədə Munk hələ öz gündəliklərində, 22 yanvar, 1892-ci tarixdə, yazır: “Mən iki yoldaşımla gəzintiyə çıxmışdım. Günəş qüruba doğru yaxınlaşırdı. Məni həzin bir qüssə bürüdü. Birdən səma al-qırmızı rəngə boyandı. Mən dayandım və barmaqlığa söykəndim. Tünd-mavi səmada və şəhərin üstündə sanki alov dilləri oynayırdı. Dostlarım yollarına davam elədilər, lakim mən yerimdə donub qaldım. Qorxudan titrəyərək, Təbiətin dəhşət dolu çığırtısını bütün qəlbimlə eşidirdim sanki.”
Davamı →

Van Qoq

Tarixdə istedadı, bacarığı, qəribəlikləri ilə ad qoyan, tanınan və bundan sonra yüz illər keçsə belə, insanların yaddaşında qalacağına əmin olduğumuz çox şəxsiyyətlər var. İstedadlı insanın bəxti o zaman gətirir ki, o, cəmiyyət tərəfindən yaxşı qəbul olunub, lazım olan qiyməti alır. Vay o gündən ki, sənətkarın istedadını nə dostları, nə ən yaxınları, nə ətrafdakılar, nə də cəmiyyət anlaya və ya qəbul edə bilir. Amma bu insanların cəmiyyət tərəfindən qəbul olunması, sevilməsi bəzən onlar həyatdan köçdükdən və hətta üzərindən yüz illər ötdükdən sonra başlayır. Lap elə bizim qəhrəmanımız dahi Van Qoq kimi…

Çətin və anlaşılmaz həyatın başlanğıcı
1852-ci ildə Hollandiyanın Breda şəhəri yaxınlığındakı Qrut-Zundert məntəqəsində Anna Kornelia Karbet və kilsə rahibi Teodor Van Qoqun ailəsində bir oğlan dünyaya gəlir. Yeni doğulmuş körpənin ailəyə böyük qələbələr və uğur gətirməsi üçün adını rahib babasının şərəfinə Vinsent, yəni “Qalib” qoyurlar. Lakin çox keçmir ki, yeni doğulmuş körpə dünyasını dəyişir. Baş vermiş hadisədən sarsılmalarına baxmayaraq, gənc valideynlər ümidlərini itirmirlər və nə az, nə çox,  düz bir ildən sonra ailəyə yenidən üçüncü bir üzv qatılır. Bu dəfə də uşağa Vinsent adını verirlər. Bəlkə valideynlər elə bununla özləri belə bilmədən böyük bir səhvə yol açırlar. Ölmüş övladlarının adını yeni doğulan körpəyə verməklə sanki  övladlarının öncədən qəmli və həzin bir həyat yaşamasına imza atırlar. Vinsentin daha bir qardaşı və üç bacısı vardı.
Davamı →

Albrext Dürer (1471-1528)

Albrecht Dürer - Avtoportret      Dövrünü 600 il qabaqlayan Albrext Dürer, məni rəssamlar arasında ən çox təəccübləndirənlərdən biridir. XXI əsrdə yaşasaydı, hələ də qəribə bir rəssam kimi tanınardı. Michelangelo Sistine Şapel`i, Leonardo Mona Liza`ni boyayarkən, o, heç görmədiyi bir kərkədanın təsvirlərindən yola çıxaraq qravürasını çəkmişdi.
    Alman rəssamı Dürer hələ 13 yaşındaykən avto-portretini çəkdi. Beləliklə, atası onun rəssamlığa, rəsmə olan marağını hiss edib onu ailə sənəti olan zərgərlikdə saxlamaq yerinəç bir rəssamın yanına köməkçi verdi. Dürer bu gün dini təbliğ edən rəsimləriylə İntibah dövründə tanınsa da, onu daha çox qravüraları, taxta boyaçılığı və ən əsas da suluboyalı işləri ile məşhurdur. Hətta kərkədan və dovşan şəkilləri belə, Məryam şəkillərindən daha populyardır. Belinə qədər uzun dalğalı saçları və ağır cizgiləri ilə, 90-cı illərdə görünən, volkmənlə metal musiqi dinləyərkən dəftərinə qorxunc fiqurlar qaralayan o qəribə gəncləri xatırladır.
Davamı →

Ərəb milyonçuları milyonlarını hara xərcləyir?

Pol Sezannın 1895-ci ildə ərsəyə gətirdiyi “Kart oyunçuları”  rəsm əsərini Qətərin kral sülaləsi 250 milyon dollara alıb. Beləcə, Sezannın rəsm əsəri açıq auksionda əldə edilmiş ən bahalı incəsənət əsərinə çevrilib. 

Art bazarda baş tutmuş bu böyük alış-veriş barədə Vanity Fair jurnalı xəbər verir. Məqalənin müəllifi The Observer-in keçmiş redaktoru Aleksandra Pirs yazıb ki, rəsm əsərinin qiymətini və onu əldə edən insanlar haqda məlumatı bir neçə insandan öyrənib. 


Ardı →